[ Home ] [ Up ] [ Türkçe ] [ English ]

Elma Klon Anaçları

[ Up ] [ Terbiye Sistemleri ] [ Elma Klon Anaçları ]

ELMA KLON ANAÇLARI

Enver Murat DOLUNAY

	Bodur anaçlar
	Yarı bodur anaçlar
	Kuvvetli anaçlar
	Çok kuvvetli anaçlar

GİRİŞ

Şimdiye kadar çok bodurdan çok kuvvetliye kadar değişen farklı büyüklükte ağaç meydana getiren birçok klon anacı yetiştirilmektedir. Bunların hepsi M.Pumila (syn. M.sylvestris) türüne girmektedir. Mevcut elma klon anaçları şu veya bu özellikleri bakımından eksiklik gösterirler. Kışa, birçok hastalık ve zararlıya dayanıklı anaç geliştirilmesine ihtiyaç vardır. Bu yönleriyle dünyanın elma üreten ülkelerinde mevcutların yerine geçebilecek bodur, yarı bodur ve kuvvetli yeni klon anaçlarının geliştirilmesi için çalışmalar devam etmektedir.

Yılardır anaçlar üzerinde ıslah programları yürüten bazı ülkeler olarak Kanada, Polonya, Sovyet Rusya, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere sayabiliriz. Bunların ürettikleri anaçlarda kullanılan semboller aşağıdaki tabloda verilmiştir. Virüssüz Malling ve Malling-Merton anaçları East Malling and Long Ashton araştırma istasyonunda üretilir ve ilk harfleri EMLA ile birlikte mesela M.9 EMLA şeklinde yazılır.

Tablo 1: Belli başlı anaç üreten ülkeler ve bunların ürettiği anaçlar.

Kaynak: Barrit, 1992.

Tablo 2: Dünyada ticari önemi olan bazı klon anaçları ve bunların tohum anacına oranları (Tohum anacı %100 kabul edilmiştir.)

Elmada kullanılan muhtelif anaçların önemli özellikleri Tablo 4'de ve üzerine aşılanan ağaçların nispi büyüklükleri Şekil 1'de verilmiştir.

Tablo 3: Anaçların dikim sıklığını gösterir tablo

M.27 :

1971 yılında East Malling ıslah programınca aşırı derecede bodur bir anaç olarak elde edildi. M.9 ve M.13 melezidir. M.27 anacı; M.9 EMLA üzerine aşılı bir ağacın yarısından daha az büyüklükte bir ağaç meydana getirir. Bugüne kadar ki mevcut Malling anaçlarının en boduru olup yaklaşık 1,2 m. yüksekliğinde ve M.9un yarısı kadar büyüklükte ağaç yapar. Çok erkencidir. Mahsul verimi M.9 EMLA'dan küçük olmasına rağmen yüksektir. M.27 anacı destek ister. Kök sürgünleri üretmez ve toprak üstü sürgünü yoktur. M.27 tepe daldırması ile kolaylıkla üretilir. Kök boğazı çürüklüğüne dayanım testleri değişen neticeler vermektedir. Ateş yanıklığına hassastır ama M.9 ve M.26 dan daha az hassastır. M.27 elma pamuklu bitine hassastır. Kışa dayanımı M.9 a benzer yaklaşık aynıdır. Son zamanlara kadar ticari dikimler için oldukça bodur olduğu düşünüldü. Bununla birlikte şimdi Avrupa'da birkaç slender spendle meyve bahçesinde, güçlü topraklarda kuvvetli çeşitlerle mesela Jonagold gibi çok sık dikim meyve bahçelerinde kullanılıyor.

Bodurlaştırıcı özelliği M.9a benzer(Fransız Paradisi). Fidanlarının hereklenmesi gerekir., çünkü kök sistemi ince ve zayıftır, toprağa sağlamca tutunamaz. Ara anaç olarak kullanılması en iyi kullanma şeklidir. Böylece zayıf kök sisteminin sınırlayıcı etkisi ortadan kalkar fakat bodurlaştırıcı etkisi devam eder. Bu anaç ABD'de uzun yıllardan beri Clark Dwarf olarak bilinmektedir. Soğuklara oldukça dayanıklı görünmektedir.

M.9 EMLA ile M.27 arasındaki büyüklükte ağaç üreten çok bodur bir Polonya anacıdır. Orijini M.9 x Common Antonovka nın bir melezidir. P.16 etkenci ve çok yüksek mahsul verimine sahiptir. Kök boğazı çürüklüğüne dayanıklıdır ama ateş yanıklığı ve elma pamuklu bitine hassastır. P.16, M.9 gibi tepe daldırması ile üretmek oldukça güçtür. Kış şartlarına dayanımı M.9 a benzer ama M.26, Bud.9 ve P.22den daha azdır. P.16 ağaçları çok gevrek kökleri vardır ve desteğe ihtiyaç duyar. Toprak üstü sürgünü yoktur ama kök sürgünü üretmeye meyillidir.

Vineland 605-3; Vineland, Ontorio, ıslah programından yeni bir bodur anaçtır. Kerr yaban elmasının (Dolgo x Haralson) açıkta tozlanmış bir çöğürüdür. Çiçek tozu ebeveyninin M.9 olduğuna inanılır. V.5-3; M.9 ve M.27 arasında büyüklükte bir ağaç üretir. Erkencidir ve mahsul verimi M.9 la mukayese edilebilir, çok yüksektir. Desteğe ihtiyaç duyar. Kışa şartlarına, hastalık ve zararlılara dayanıklıdır. Toprak üstü sürgünü ve kök sürgününün etkisi bilinmiyor.

Orijini M.9 x Common Antonovka melezlemesi Polonya ıslah programından elde edilen çok bodur bir anaçtır. M.27 ve M.9 EMLA arasında büyüklükte bir ağaç oluşturur. P.22 erkenci ve çok yüksek, M.9a benzer mahsul verimi vardır. Desteğe ihtiyaç duyar. Çok sert kışa dayanıklı, M.26, O3, Bud.9 ve P.2 ile mukayese edilebilir ve her halükârda M.9 ve M.7 den daha iyi dayanır. Tepe daldırması ile M.9 ve Bud.9a benzer şekilde oldukça zor üretilir. Kök sürgünü veya toprak üstü sürgünü yoktur. Kök boğazı çürüklüğüne dayanıklı ama ateş yanıklığı ve elma pamuklu bitine hassastır. P.22 kış şartlarına uygun, bodur, ümit verici bir anaçtır.

Budagovsky 54-146, çok bodur bir Sovyet Rusya anaç türüdür. Bud.146; M.27 ve M.9 arasında büyüklükte bir ağaç üretir. Erkencidir ve M.9 benzer mahsul verimi vardır. çok gevrek köklüdür ve desteğe ihtiyaç duyar. Tepe daldırması ile çok iyi üretilir. Bud.146nın kışa dayanımı çok iyidir. Ateş yanıklığına ve elma pamuklu bitine hassastır. Kök boğazı çürüklüğüne hassasiyeti bilinmiyor. Bud.146 ümit verici görünmüyor.

Budagovsky 57-491 çok bodur, Sovyet rusya kaynaklı bir anaç türüdür. Kış şartlarına dayanır. Bud.491 tepe daldırması ile kolaylıkla üretilebilir. Çok sayıda piç üretir. Ateş yanıklığı ve elma pamuklu bitine hassastır. Desteğe ihtiyaç duyar.

Geneva 65, 1991 de Geneva, New York, Cornell üniversitesi ıslah programınca elde edilen çok bodur yeni bir anaçtır. M.27 x Beauty Crab melezlemesinden elde edilmiştir. Erkenci ve verimli olan G.65, M.9 dan daha küçük bir anaç üretir. Desteğe ihtiyaç duyar. kök boğazı çürüklüğü ve ateş yanıklığına dayanıklı ve elma pamuklu bitine orta hassastır. Toprak altından ve toprak üstünden birkaç sürgün verir.

1979 yılında Michigan üniversitesi tarafından elde edilen bir anaçtır(MAC.9). M.9un açıkta tozlanan bir çöğürüdür. Mark, M.9 EMLAdan yaklaşık %30 daha küçük bir ağaç üretir (ağaç büyüklüğü M.9EMLA=100, Mark=70). Mark çok erkenci, M.9 gibi mahsul verimi yüksektir. Yeteri kadar seyreltilmezse genç ağaçların üzerindeki ürün ağırlığı eğilmeye sebep olabilir. Mark üzerindeki ağaçlar desteğe ihtiyaç duyarlar. Tepe daldırması ile iyi üretilir. Mark kök boğazı çürüklüğüne dayanıklıdır ama ateş yanıklığı ve elma pamuklu bitine hassastır. M.26 daki gibi Mark'ta da toprak üstünde sürgünler meydana gelir. Bu nedenle meyve bahçesinde toprak hattı üzerinde çok az anaç görünmelidir. Mark'ta ki ağaçlar toprak altı sürgünleri üretmezler. Bazı durumlarda; ağaç kuvvetinin eksikliği ve tek düzelik kuraklık stresi yüzünden olmaktadır. Mark anaçlarının toprak hattı yüzeyindeki kısmını tümör gibi bir şişlik çevreler. Toprak hattındaki bu şişkinliğin nedeni bilinmiyor. Belki mark anacının doğal bir büyüme karakteristiğidir. Ağaç üzerindeki büyümeye ve verime etkisi kesin değildir. Bu toprak hattındaki büyüme, göz aşısı ile üretmedeki anaç/çeşit bileşiminde çoğu bodur anaçlarda oluşan çeşit şişkinliği ile karıştırılmamalıdır.

P.2 anacı M.9 x Common Antonovka nın melezinden derlenen Polonya ıslah programından bodur bir anaçtır. P.2, M.9 EMLA büyülüğüne benzer bir anaç üretir. Erkencidir ve M.9a benzer yüksek mahsul verimlidir. Desteğe ihtiyaç duyar. P.2; P.22, O.3, Bud.9, ve M.26 gibi kışa dayanıklı, M.9dan daha iyi kışa dayanır. Kök boğazı çürüklüğüne dayanıklı, ateş yanıklığı ve pamuklu bite hassastır. Tepe daldırması ile üretmek M.9dan daha zordur. Kök sürgünleri üretmez, toprak üstünden birkaç sürgün (piç) verir. P.2 anacının zayıf olan üretilebilme kabiliyeti imkanlar dahilinde giderilebilirse M.9 büyüklüğü ayarında kışa dayanıklı, kıymetli bir anaçtır.

CG.10 :

Geneva, New York ta Cornell üniversitesi ıslah programının bodur bir ancıdır. Çok bodur olan M.8 anacının açıkta tozlanan bir çöğürüdür. CG.10; M.9 EMLA büyüklüğüne benzer bir ağaç üretir. Erkencidir ama M.9dan daha düşük mahsul verimine sahiptir. Desteğe ihtiyaç duyar. Kök sürgünleri vardır ve ateş yanıklığına hassastır. Kolay üretilebilir ve toprak üstü (piç) sürgünleri biraz vardır. CG.10; M.9un yerine konacak bir potansiyel olarak görünmemektedir.

Orijinal Malling serilerinden bodur bir anaçtır.(bilinen tipleri Type IX, EM IX, EM 9, M.9 EMLA ve Jaune de Metz). M.9 EMLA klonu M.26 dan yaklaşık %35 daha küçük bir ağaç üretir (Ağaç büyüklüğü M.26=100 ise M.9 EMLA=65). Bugün tepe daldırması ile kolay üretmek için seleksiyon ve orijinal virüslerini ısıtma uygulaması ile klondan ayırmak için M.9un birçok yan klonu mevcuttur. Çeşide göre değişen bodurluk derecesinde klonlar bir dereceye kadar değişime uğrar ama tüm ağaç üretimleri M.26dan daha küçük ve M.27den daha büyüktür. Virüslü olan orijinal M.9 klonu virüssüz M.9 EMLA dan yaklaşık %30 daha küçük bir ağaç oluşturur. M.9 üzerine aşılı ağaçlar 2,7 m.yi geçmez ve çöğür üzerine aşılı olanların %20-40ı kadar olur. Fransız Pajam 2 (cepiland) kısmen kuvvetli, pajam 1(lancep) ve Hollandanın NAKB T337 orta ve Fleuren 56 daha az kuvvetli bir klondur.

M.9 çok erkenci ve yüksek mahsul verimine sahiptir. Anacın meyve büyüklüğüne etkisi küçük olmakla beraber bazı denemelerde M.9 diğer anaçlardan biraz daha büyük meyve iriliği oluşturur. Tepe daldırması ile üretmek nispeten zordur. Biraz kök sürgünü (toprak altı) verir ama Mark ve M.26dan daha azdır ve birkaç toprak üstü sürgün(piç) üretir. M.9 kök boğazı çürüklüğüne çok dayanıklı ama ateş yanıklığı ve elma pamuklu bitine hassastır. Polonya ve Sovyet Rusya gibi çok düşük kış sıcaklıklarında M.9 düşük sıcaklık(don) zararı gösterir. Bununla birlikte, kuzey Amerika'daki çoğu meyve yetişen alanlarda zararlanma daha az görülür ve kışa dayanım ihtiyacı dikkate alınarak geniş bir şekilde M.7 dikilen alanlardan daha fazla zararlanma göstermez. M.7 yetiştiriciliğinin başarılı olduğu alanlarda M.9un kışa dayanımı yeterli görünmektedir.

M.9 dünya yüzeyinde çok yaygın olarak diklen bir anaçtır. Bu anaçla sık dikim meyve bahçesi yapmak mümkündür. Batı Avrupa'da dikilen tüm ağaçların %90ının üzerinde M.9 kullanılır. Kuzey Amerikanın muhtelif meyve alanlarında sık dikim meyve bahçesinde M.9un popülaritesi artıyor.

Vineland 605-1, Vineland Ontario ıslah programından bir anaçtır. Kerr yabani elma çeşidinin açıkta tozlanan bir çöğürüdür(Dolgo x Haralson). Erkek tozu atasının M.9 olduğuna inanılır. V.5-1 üzerindeki ağaçlar M.9 EMLA büyüklüğüne benzerdir ve M.9 gibi yüksek mahsul verimi ile erkencidir. V.5-1 ağaçları desteğe ihtiyaç duyar. Kış zararına, hastalığa ve zararlılara dayanıklı, kök sürgünü ve toprak üstü sürgününe etkisi bilinmiyor.

M.9un bir çöğürü olan Jork 9 Almanya'nın bodur bir anacıdır ve M.9dan biraz daha büyük bir ağaç üretir. M.9 gibi erkenci ve verimlidir. M.9 dan daha kolay üretilir ve kışa dayanımı daha büyüktür. Çok sayıda toprak üstü sürgünü verir ve aşırı derecede ateş yanıklığına hassastır.

Budagovsky 9; Sovyet Rusya'da M.8 x Red standart çeşidinin melezlemesinden bodur bir anaçtır. B.9, Red-Leafed Paradise 9 ve Paradizka Krastnolistnoya 9 olarak ta bilinir. Yaprakları kırmızıdır. Bud.9un ağaç büyüklüğü M.9 EMLA ve M26 arasındadır ama genellikle M.9 EMLAnın büyüklüğüne daha yakındır. Yüksek mahsul verimi ile erkenci bir anaçtır. Desteğe ihtiyaç duyar. Bud.9 kök boğazı çürüklüğüne dayanıklı ve ateş yanıklığı ve elma pamuklu bitine hassastır. M.9 ve P.22 gibi tepe daldırması ile üretmek zordur. Bud.9un kışa dayanımı mükemmeldir. M.26, O.3, P.2, ve P.22 bu anaca kışa dayanım yönünden benzer ancak M.9 dan daha iyi kışa dayanır. Bud.9 kök sürgünü veya toprak üstü sürgünü (piçi) az üretir. Kışa dayanıklı, bodur ve ümit verici bir anaçtır.

Ottowa 3, Ottowa, Kanada'da, Robin yabani elması ile M.9un melezlemesinden elde edilmiş bodur bir anaçtır. O.3; M.9 EMLA büyüklüğünde veya biraz daha büyük bir anaç üretir ama M.26 dan daha küçüktür. O.3 desteğe ihtiyaç duyar, erkencidir. Tepe daldırması ile üretmek aşırı derecede zordur. Çok genç doku kültürü materyaline alınmasıyla bu özelliği ıslah edilebilmesine rağmen O.3ü tepe daldırması ile üretmek aşırı derecede zordur. O.3 kış şartlarına çok dayanıklıdır. Kök boğazı çürüklüğüne dayanıklı ama ateş yanıklığı ve elma pamuklu bitine hassastır. O.3 birkaç toprak üstü sürgün veya kök sürgünleri verebilir.

Michigan Apple Clone 39, Michigan Devlet üniversitesi ıslah programından bodur bir anaçtır. M.11in bir çöğürüdür. MAC.39; M.9EMLA ve M.26 büyüklüğü arasında bir ağaç üretir. Erkencidir ama genç ağaçlar için mahsul verimi M.9 EMLAdan yüksek değildir. Desteğe ihtiyaç duyar ve kök sürgünü üretmez.

C.6; M.26 ağaç büyüklüğüne benzer bodur bir anaçtır. C.6, Stark Bro's Nurseries ve Orchards Co. tarafından bodur ara anaç olarak getirilen orijinal M.8in açıkta tozlanmış bir çöğürüdür. C.6nın mahsul verimi M.26ya benzer ve M.9 EMLAdan daha azdır. ateş yanıklığına hassastır.

M.9 x M.16 melezlenmesi sonucu 1959da East Malling tarafından ortaya çıkarılan bodur bir anaçtır. M.26; M.7 den yaklaşık %25 daha küçük ve M.9 EMLAdan yaklaşık %50 daha büyük bir ağaç üretir. (ağaç büyüklüğü M9 EMLA=100, ise M.26=150). M.26 EMLA ısıtma uygulanmış virüssüz klondur, orijinal M.26 klonu büyüklüğüne benzer ağaçlar üretir. M.9dan daha az erkenci olmasına rağmen M.26 da erkencidir. Bazı durumlarda M.26 üzerindeki ağaçlar serbest olarak (desteksiz) ayakta kalabilir. Bununla birlikte özellikle erken ürün vermesi isteniyorsa merkezi liderli budamaya yardım için ve kırılma veya eğilmeyi önlemek için M.26 ağaçlarına destek vermek tedbirdir.

M.26 kök sürgünü vermez. Toprak hattı ve göz bileşimi arasındaki anaç gövdesi üzerinde toprak yüzeyi sürgünü (piç) yaygındır. Bu nedenle aşı noktası toprak hattına yakın yerleştirilmeli ama çeşidin kök meydana getirmemesi için toprak hattına oldukça yakın olamamalıdır. M.26 oldukça yüzeysel köklüdür ve kuraklıktan sakınmak için sulama idaresinde itinalı bakımda yarar vardır. Ağır ve drenajı kötü yerler için uygun değildir. Kök boğazı çürüklüğü probleminden açık ve nemli topraklarda fazla sulama yapmaktan kaçınılmasına rağmen M.26 kök boğazı çürüklüğüne orta hassastır. Kış şartlarına M.9 ve M.7den daha iyi dayanan bir anaçtır ve kışa dayanımı P.22, P.2 ve O.3e kışa dayanımı benzerdir. M.26 tepe daldırması ile M.9dan daha iyi üretilir. Odun çeliği ve yeşil çelikle kolaylıkla çoğaltılır.

M.26 Kanada ve Amerika Birleşik Devletlerinde geniş bir şekilde yetiştirilen bodur bir anaçtır. M.9un daha bodur olması ve sık dikime daha uygun olması nedeniyle Avrupa'da yaygın olarak kullanılmamaktadır. Kuzey Amerika'da ki çoğu meyve alanlarında M.9un meyve bahçelerinde daha sık dikimi arttırması nedeniyle M.26 itibarını kaybetmektedir.

Vineland 605-7, Vineland, ontorio ıslah programından yeni bodur bir anaçtır. Kerr yabani elma çeşidinin açıkta tozlanan bir çöğürüdür.(Dolgo x Horolson). Çiçek tozu ebeveyninin M.9 olduğuna inanılır. V.5-7in mahsul verimi altı yaşındaki M.26ya benzemekle beraber ağaç büyüklüğünde M.26 ya benzer ağaç üretir. Desteğe ihtiyacı var, kışa dayanıklı, hastalığa ve zararlılara dayanıklı, kök sürgünü ve toprak sürgünlerine etkileri bilinmiyor. Çünkü o yeni bir anaçtır.

M.26 büyüklüğüne benzer bir ağaç üreten bodur bir anaçtır. Mank's Codlin x M.4 melezinden İsveç'te seçildi ve ıslah edildi. Erkenci ve verimli ve tepe daldırması ile kolay köklenir. Elma pamuklu bitine ve ateş yanıklığına dayanır. Amerika Birleşik Devletlerindeki denemelerde değerlendirilmedi.

Vineland 605-2; Vineland, Ontorio ıslah programından yeni bir bodur anaçtır. Açıkta tozlanan Kerr yabani elma çeşidinin çöğürüdür.(Dolgo xHoralson). Çiçektozu ebeveyninin M.9 olduğuna inanılır. V.5-2, M.26 ve M.7 arasında büyüklükte orta bir ağaç üretir. Mahsul verimi M.26ya benzerdir. Kışa dayanıklı, hastalık ve zararlılara dayanıklı, kök sürgünü ve toprak üstü sürgününe etkisi bilinmiyor.

New York, Genevada Cornell üniversitesi ıslah programından yarı bodur bir anaçtır. CG.24 çok bodur M.8 anacının açıkta tozlanan bir çöğürüdür. M.7ye benzer büyüklükte ağaç üretir. CG.24; M.7 ve M.26 dan daha az verimlidir. Ateş yanıklığına hassastır. Ümitvar olarak görülmedi.

Şekil 1: Değişik anaçlar üzerine aşılanmış elma ağaçlarının yaklaşık nispi büyüklükleri (Westwood, 1993den).

Başa Dön

Malling anaçlarının orijinal serilerinden yarı bodur bir anacıdır. (Bilinen diğer isimleri Type VII, EM.VII, EM.7, M.7a, M.7 EMLA ve Doucin). Malling 7a'daki (a) harfi M.7'nin orijinalinde mevcut bazı virüslerden Ari klonunu ifade etmektedir. M.7 ağacı çöğür ağacının %50-65 büyüklüğünde ve M.26 ağacından yaklaşık %30 daha büyüktür.(ağaç büyüklüğü M.26=100, M.7=130). Mesela spur delicious gibi zayıf çeşitler için hariç tutulabilir, sık dikim için genelde oldukça kuvvetli bir anaçtır. Amerika Birleşik Devletlerinde geçen 30 yıl boyunca M.7 klonal anacının çok geniş dikimi yapılmıştır. Verimlidir ve toprak tipleri ve iklim bakımından geniş bir alana uyumludur. Tepe daldırması ve yeşil çelikle kolaylıkla çoğaltılabilir. Mahsul verimi ve erkenciliği çok bodur olan örneğin M.9dan daha azdır. Toprak üstü sürgünleri vardır. Çoğunlukla kullanılan diğer anaçlardan daha çok kök sürgünü verir. Elma pamuklu bitine hassastır. Kök boğazı çürüklüğüne hassas olmasına rağmen tarla seviyesinde orta düzeyde dayanıklıdır. Ateş yanıklığına orta derecede dayanıklıdır. M.7 nin kışa dayanımı M.9a benzemekle beraber Kuzey Amerika meyve alanlarının çoğunda kafi derecede dayanıklı olduğu ispatlandı. Rüzgarlı alanlarda M.7 ağaçları ürün ağırlığı nedeniyle sık sık eğilebilir. Çoğu yerlerde erken yaşlarda 90 cm. civarındaki bir yükseklikte destek tavsiye edilebilir.

P.1 :

M.4 x antonovka melezlemesinden elde edilmiş Polonya ıslah programının yarı bodur bir anacıdır. Yakın zamanda yapılan Kuzey Amerika'daki denemelerde P.1; M.7 büyüklüğüne benzer ağaçlar üretir. Bununla birlikte Avrupalı araştırıcılar P.1in M.9-M.26 arasında bir ağaç büyüklüğü elde etmişlerdir. P.1in Kuzey Amerika'daki mahsul verimi M.9dan düşüktür ve M.26 ve M.7ye benzer mahsul verimi vardır. P.1 kolaylıkla üretilebilir ve biraz kök sürgünü verir. Çok küçük kök sürgünlerinin bir halkası genellikle aşı noktası altına açılır ve ciddi bir problem olabilir. Kış şartlarına dayanımı M.9, M.7 ve M.16ya benzer ve P.2, P.22, Bud.9, O.3 ve M.26dan daha az dayanıklıdır. P.1 kök boğazı çürüklüğüne dayanıklı ama ateş yanıklığı ve elma pamuklu bitine hassastır.

OAR.1 :

Oregonda yarı bodur bir şans tohumu olarak ortaya çıkarıldı. M.7 büyüklüğüne benzer ağaç üretir. Meyve büyüklüğü ve mahsul verimi M.26 ve M.7 mukayesede çok düşüktür. Tepe daldırması ile üretimi zordur. OAR.1 birkaç kök sürgünü veya toprak üstü sürgünü üretir. Ateş yanıklığı ve elma pamuklu bitine hassastır. OAR.1 ümit verici bir anaç değildir.

V.5-4 :

Vineland 605-4 yarı bodur yeni bir anaçtır. Kerr yaban elmasının açıkta tozlanan bir çöğürüdür.(Dolgo x Haralson). Çiçek tozu ebeveyni M.9 olduğuna inanılır. M.7 büyüklüğüne benzer bir ağaç üretir, yeni bir anaç olarak desteğe ihtiyacı vardır, kışa dayanıklı, hastalık ve zararlılara dayanıklı ve kök sürgünü ve toprak üstü sürgününe etkisi bilinmiyor.

MM.106 :

Norton Spy ve M.1 melezidir. 1960 larda sadece denemeler için tavsiye edilirken, sık dikime eğilimin artması ve verim yönünden iyi performans göstermesi sebebiyle hızla yaygınlaşarak kısa zamanda en popüler anaçlardan biri olmuştur.

Çöğür anacının %50si ve yaklaşık M.7 anacı kadar büyüklükte ağaç yapar. ABD ve İngiltere'de en çok kullanılan elma klon anacıdır. Ağaçları hafif ve kuruca topraklarda daha küçük, iyi topraklarda daha büyük olur. Herek gerektirmez. Ateş yanıklığından etkilenmemiştir. Odun çeliği ve yeşil çelikle kolayca köklenebilir; daldırmada da iyi sonuç verir.

Başa Dön

KUVVETLİ ANAÇLAR

M.2(Düsen, İngiliz paradisi) :

Önceleri İngiltere'de en çok kullanılan anaç olmakla beraber yerini MM.111 almıştır. Oldukça kuvvetli büyür, verimlidir. Çöğürdekinden daha küçük ağaç yapar. Çelikle çoğaltılması oldukça zordur. Tepe daldırması ile çoğaltılır.

Northern Spy ve Merton 793 melezi olarak John Innes Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsünde elde edilmiştir. M.2 kadar büyüklükte ağaç yapar. Ancak ondan daha verimli olduğu ve daha erken meyveye yattığı için M.2 yerine kullanılmaktadır. Tepe daldırması ile kök sistemi geliştirilerek oldukça kolay çoğaltılır.

MM.104 :

M.2 ve Northern Spy melezi olarak East Malling araştırma istasyonunda elde edilmiştir. Bu ağaca aşılı ağaçlar kurağa dayanıklı ve toprağa iyi tutunmakla beraber drenajı kötü olan topraklara tolere etmez. Ayrıca kök boğazı çürüklüğüne de hassas olduğundan sınırlı ölçüde faydalanılabilmektedir. Çöğür anacına yakın büyüklükte ağaç yapar. Artık pek kullanılmamaktadır.

Başa Dön

Toprağa iyi tutunur, ağaçlarını çöğürünki kadar geliştirir. Tepe daldırması ile çoğaltılabilir. Pamuklu bite hassastır. ABD'de artık kullanılmamaktadır.

Erken meyveye yatması bakımından M.16dan üstün olduğu kanıtlanmış olup İngiltere'de M.16 yerini almaktadır.

M.2 ve Northern Spy melezi olarak John Innes'de elde edilmiştir. Ağaçları çöğürün ki kadar büyür. Pamuklu bite dayanıklı olup erken meyveye yatar. Su tutan topraklara çok hassastır. Ayrıca büyük ağaç yaptığından dolayı artık kullanılmamaktadır.

Northern Spy ve M.2 melezi olarak East Malling de elde edilmiştir. Toprağa iyi tutunur. Kuvvetli ağaç yapar. Erken meyveye yatarsa da pek tercih edilmemektedir. Büyük ağaçlarla bahçe tesis etmek gerekirse M.25'i kullanmak daha iyidir.

İsveç'te geliştirilmiş bir anaç olup orada soğuğa dayanıklı özelliğinden dolayı kullanılmaktadır. Tepe daldırması, odun çeliği ve yeşil çelikle çok kolay üretilebilmektedir. M.25 kuvvetinde ve erkenciliğinde ağaç yapar.

Malling serisi klon anaçları, Kanada gibi kışları çok şiddetli geçen yerlerde tepe daldırması ile çoğaltmaya uygun değildir. Bu ihtiyacı gidermek için Kanada Ottowa'da M.baccata x M.floribunda melezi olan M.robusta'dan (cherry crab apple) geliştirilmiştir. Ateş yanıklığına ve kök çürüklüğüne dayanıklı olup elma çeşitlerinin pek çoğu ile uyuşmaktadır. Daldırma ile çoğaltılabilir. Kanada'da çok kullanılmaktadır. Aşırı kışlara dayanıklılık söz konusu olduğunda kullanılacak en iyi anaçtır. Fakat kış soğuklama ihtiyacı düşüktür. Kış sonlarında 3-4 günlük ılık bir periyottan sonra büyümeye başlayabilir.

Kaynak:Hartman ve Kester, 1983

Başa Dön